HATİAB Mozaik Dergi
Doğusunda Dörtyol İlçesi, güneyinde Amanos Dağları ve Hassa İlçesi, batısında İskenderun İlçesi, kuzeyinde ise körfez bulunmaktadır. Hatay’a bağlı 15 ilçeden biri olan Payas şehir merkezine yaklaşık 19 km uzaklıkta olup 2012 yılında çıkan bir kanunla ilçe statüsüne kavuşmuştur. 2015 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre Payas’ın nüfusu 40.434’dir.
Hatay tarihinin önemli yapı taşlarından biri olan Payas; kültürel yapısı, doğal güzellikleri ile yerli ve yabancı turistlerin en uğrak noktalarından biri.
Doğusunda Dörtyol, güneyinde Amanos Dağları ve Hassa, batısında İskenderun, kuzeyinde ise Payas Limanı bulunmaktadır. Hatay’a bağlı 15 ilçeden biri olan Payas, şehir merkezine yaklaşık 83 km. uzaklıkta olup 2012 yılında çıkan bir kanunla ilçe statüsüne kavuşmuştur. 2015 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre Payas’ın nüfusu 40.434’dir.
Tarih boyunca çok önemli savaşlara sahne olması ve pek çok medeniyete ev sahipliği yapması dolayısıyla günümüze birçok görsel miras kalmıştır. Anadolu’daki en eski yerleşim yerleri arasında gösterilen ilçede yerleşimin neredeyse insanlık tarihi kadar eski olduğunu iliklerinize kadar hissedebiliyorsunuz.
Döneminde kara ve deniz trafiğinin de merkezi olan kentin günümüze taşıdığı ticari konumu her geçen gün değerlenerek büyümektedir.
Bunlardan en önemlilerine değinecek olursak Payas Kalesi, Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi ve Cin Kule gezi listelerinde ilk sıralarda yer alır.
Hacca giden hacılar Anadolu’dan ilk çıkışlarını Payas üzerinden yaparlardı. Padişahın hacca göndermiş olduğu değerli hediyeler ve Kabe örtüsünü taşıyan Sürre Alayları, Payitahttan çıkarak hac kervanına katılır, 40 kilometrede bir hanlarda dinlenerek ilerlerdi. Uğradıkları hanlardan biri de İpek Yolu üzerindeki Payas Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi idi.
Payas’a gelip de Payas Kalesini görmeden sakın gitmeyin; spor ayakkabılarınızı giyin ve muhteşem güzellikler içindeki kaleyi ziyaret edin. Payas Kalesi’nin ne zaman yapıldığı bilinmese de Haçlılar tarafından inşa edilmiştir. Osmanlı döneminde restore edilip askeri alan olarak kullanıldığı biliniyor. Aynı zamanda kale, bir zamanlar cezaevi olarak da kullanılmış olup Namık Kemal’in de kulelerden birinde kaldığı söylenir. Kalenin 8 kulesi bulunmaktadır ve Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi’nin güneyine düşmektedir.
Payas’ın önemli kültürel miraslarından biri olan bölgeye gelenlerin uğramadan geçmediği Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi ve Payas Kalesi, kervanların güvenlik içinde yolculuk etmelerini sağlamak, her türlü ihtiyacını karşılamak düşüncesiyle Sokollu Mehmet Paşa’nın Mimar Sinan’a 1574 yılında yaptırmış olduğu bir menzil külliyesidir.
13.000 metrekare üzerine oturan külliye, menzil külliyeleri içerisinde ayakta kalabilmiş Anadolu’nun en büyük külliyesidir. İçerisinde cami, medrese, arasta, hamam, sübyan mektebi, han, tabhane odaları, imarethane bulunmaktadır.
Payas Belediye Başkanı Bekir Altan’ın Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi’ni belediye bünyesine kazandırması ile aslına uygun olarak yapılan restorasyon çalışmaları 2014 yılında son buldu. Ecdadın geçmişteki kullanımını şimdinin güncel yaşamına aktarmayı hedef edinen Başkan Altan, “Tarihi ve ecdadımızın izlerini yeniden canlandırdık” sözleriyle vurguladı. Külliyeye taşıdığı çalışma ofisinde tüm misafirlerini ağırlayarak tarihi yapının özelliklerini yaşatmaya devam ediyor. Kapıları ardına kadar tüm misafirlerine açık olan Külliyede esnafından Başkan Altan’a kadar herkes aynı gayede; “Misafiri aziz tut ki, sen de Allah’tan izzet bulasın”.
Evet, Payas Kalesi ve Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi’nden bahsetmişken Cin Kulesi’ne de değinmesek olmaz. Cin Kule, Payas’ta sahile oldukça yakın konumda Payas Kalesi’nden sonra ikinci bir askeri niteliğe sahip yapıdır. 13. Yüzyılda açık denizlerden gelebilecek saldırılara karşı ön savunma hattı oluşturmak için bir gözlem kulesi olarak inşa edilen Cin Kule, İstanbul’daki Kız Kulesi örnek alınarak 1577 yılında yapılmış olup Payas’ta oluşturulmak istenen Osmanlı şehri için son büyük gayret örneğidir.
Kulenin ismine bakıldığında ise Cin kelimesinin Cenevizlilerden geldiği söylentiler arasında.
Anadolu’nun kalbinde yer alan Payas, kültürü, doğası ve tarihiyle mutlaka keşfedilmesi gereken bir hazine. Anadolu topraklarının zenginliğine tanık olmak, zamanda yolculuk yapmak ve geçmişi daha iyi anlamak için Payas’a uğramayı unutmayın!
Nasıl gidilir?
Hatay havalimanında indiniz şehir merkezine gitmek istiyorsanız her saat başı düzenli kalkan otobüs ve minibüslerle şehir merkezine ulaşım sağlayabilirsiniz.
Şehir merkezinden tarihi yerlere nasıl giderim?
Payas ilçe merkezinden bağlı mahalle ve köylerdeki tarihi yerlere ulaşım otobüs, minibüs ve dolmuşlar vasıtasıyla sağlanmaktadır. İlçe merkezinden günün her saatinde bağlı mahalle ve köyler ile çevre ilçelerin belde ve köylerine otobüs, dolmuş ve minibüs bulmak mümkündür.
